Τι είναι άραγε η Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία;

By edila Αρχική Συνεδρία Διαμεσολάβηση 13 Φεβρουαρίου 2020

Τι είναι άραγε η Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία;

Θεοχάρης Αγγελίδης

Δικηγόρος

Διαμεσολαβητής – Εκπαιδευτής Διαμεσολαβητών

Διευθυντής Σπουδών Ινστιτούτου Κατάρτισης Διαμεσολαβητών Γιαννιτσών

Με μια εντελώς επίκαιρη παρέμβαση τους οι δύο συναδέλφισες Έλενα Κολτσάκη και Ελένη Χαραλαμπίδου (http://sedi.gr/index.php/el/news-el/new-el/142-peri-ypoxreotikis-arxikis-synedrias-diamesolavisis) έθεσαν ορισμένα θεωρητικά ζητήματα, που αφορούν στο περιεχόμενο και στον χαρακτήρα της ΥΑΣ, έτσι όπως αυτά τα στοιχεία προκύπτουν από την γραμματική ερμηνεία των σχετικών άρθρων του νόμου 4640/2019 αλλά και από τον σκοπό, που κατά την βούληση του νομοθέτη, έρχεται αυτός ο θεσμός να υπηρετήσει.

Καταλήγουν δε στο ότι η ΥΑΣ δεν μπορεί να περιορίζεται σε μια απλή και σύντομη ενημέρωση – πληροφόρηση για το τι είναι η διαμεσολάβηση.

Αυτό είναι απολύτως ορθό, διότι άλλως πως ο νομοθέτης θα αρκούνταν η ενημέρωση αυτή να γίνεται από τους δικηγόρους των μερών, όπως ακριβώς τους αναθέτει το καθήκον της ενημέρωσης των εντολέων τους για όλες τις άλλες υποθέσεις, που δεν υπάγονται στην ΥΑΣ.

Η αλήθεια είναι απλή και δεν μπορεί να ερμηνευθεί αλλιώς:

Δεν θα μπορούσε ο νομοθέτης να κινητοποιεί έναν ολόκληρο μηχανισμό, επιβαρύνοντας τα μέρη με μια υποχρεωτική διαδικασία, που κοστίζει σε χρόνο και χρήμα, από την οποία αυτό, που θα μπορούσαν να λάβουν θα περιορίζονταν μόνο σε μια βασική ενημέρωση – πληροφόρηση σχετικά με τη διαμεσολάβηση, ήτοι μια ενημέρωση – πληροφόρηση, που θα μπορούσαν να έχουν με την απλή ανάγνωση ενός ενημερωτικού φυλλαδίου ή από τους δικηγόρους τους.

Και ναι κατά την διατύπωση του νόμου (παρ. 5 του άρθρου 2 του νόμου 4640/2019) ο διαμεσολαβητής οφείλει να παράσχει μια γενική ενημέρωση για την διαδικασία της διαμεσολάβησης και για τις γενικές αρχές, που την διέπουν, ωστόσο τα δύσκολα αρχίζουν μάλλον όταν ο νομοθέτης επιβάλει επιπροσθέτως στον διαμεσολαβητή «να ενημερώσει τα μέρη και για τη δυνατότητα εξωδικαστικής επίλυσης της διαφοράς τους, με βάση της ιδιαιτερότητες της και τη φύση αυτής». Ακριβώς δε εξαιτίας αυτού του λόγου το πρόσθετο αυτό έργο ανατίθεται στον διαμεσολαβητή, ο οποίος στην βάση της εκπαίδευσης του είναι κατά τεκμήριο σε θέση να ανταποκριθεί στην δυσκολία του.

Είναι προφανές λοιπόν ότι ο όρος «ενημέρωση» για την δυνατότητα εξωδικαστικής επίλυσης της συγκεκριμένης διαφοράς, με βάση τις ιδιαιτερότητες της και την φύση της, δεν μπορεί να περιοριστεί σε μια … ενημέρωση πληροφοριακού χαρακτήρα και μόνο αλλά ότι ο όρος αυτός θα πρέπει να λάβει αναγκαστικά πολύ ευρύτερο περιεχόμενο. Και τούτο διότι για να ενημερώσει ο διαμεσολαβητής με βάση τις ιδιαιτερότητες και την φύση της διαφοράς των μερών θα πρέπει να έχει προηγουμένως πληροφορηθεί τις ιδιαιτερότητες αυτές και την φύση της αλλά και να τις αξιολογήσει, ώστε οι όποιες πληροφορίες επιχειρήσει να δώσει να είναι προσανατολισμένες και εστιασμένες στα ίδια τα αντιτιθέμενα πρόσωπα και στην διαφορά τους.

Στην διαμεσολάβηση ο ρόλος του διαμεσολαβητή είναι αυτός του εμψυχωτή των μερών και του συντονιστή της διαδικασίας ώστε τα ίδια τα αντιτιθέμενα μέρη να είναι αυτά, που θα αναζητήσουν την πιο πρόσφορη λύση για την διαφορά τους, σε μια διαδικασία ανοιχτή τόσο ως προς το αντικείμενο της διαφοράς, που συνήθως είναι κατά πολύ ευρύτερο και κατά πολύ βαθύτερο, του μέρους της, υπό το οποίο τα μέρη προσέρχονται αλλά και ανοιχτή ως προς την λύση, που μπορεί να βρίσκεται πέρα και πάνω από τα στενά όρια μιας απλής διευθέτησης της. Η ιδιότητα και η λειτουργία του εμψυχωτή και του συντονιστή απαιτεί αυτονοήτως και την ουδετερότητα του διαμεσολαβητή.

Στην ΥΑΣ όμως τα πράγματα είναι αντίστροφα:

Ο διαμεσολαβητής δεν έρχεται να εμψυχώσει ούτε να συντονίσει μια διαδικασία, αλλά να πείσει τα μέρη να χρησιμοποιήσουν ή καλύτερα να αξιοποιήσουν την διαμεσολάβηση ως διαδικασία για την επίλυση της διαφοράς τους. Ως εκ τούτου δεν μπορεί να είναι ουδέτερος με το αντικείμενο της ΥΑΣ αλλά υποστηρικτής του σκοπού της, που δεν είναι άλλος από τον να πεισθούν τα μέρη να προσχωρήσουν στην διαμεσολάβηση. Στην ΥΑΣ δεν είναι τα μέρη, που θα κληθούν να αναζητήσουν την λύση, αλλά την λύση την φέρει μαζί του ο ίδιος ο διαμεσολαβητής και αυτή δεν είναι άλλη από την λήψη της απόφασης από τα μέρη να αποδεχθούν την διαμεσολάβηση ως τρόπο επίλυσης της διαφοράς τους.

Ο λόγος όμως της πειθούς διαφέρει από τον λόγο της διαμεσολάβησης. Οι τεχνικές του επίσης. Στην ΥΑΣ ο διαμεσολαβητής επιχειρηματολογεί, με σκοπό να πείσει. Στη διαμεσολάβηση προσπαθεί να δημιουργήσει όρους για την αλληλοκατανόηση των μερών, μέσα από τις αρχές και τους κανόνες της γνωστικής θεωρίας.Δομικά η ΥΑΣ επίσης δεν μπορεί να έχει την ίδια διάρθρωση με την διαμεσολαβητική διαδικασία. Στην δε ελληνική πραγματικότητα υπόκειται σε ασφυκτικούς χρονικούς περιορισμούς, τόσο εκ του περιορισμένου αντικειμένου της όσο και εξαιτίας του ότι η ουσιαστική επίσημη «διατίμηση» της δεν επιτρέπει την μακρόχρονη παραμονή τόσο του διαμεσολαβητή όσο και των παρισταμένων σε αυτήν νομικών παραστατών.Ενημέρωση όμως των μερών με βάση τις ιδιαιτερότητες της διαφοράς τους, σημαίνει, αν δεν προϋποθέτει, την αξιολόγηση της δεκτικότητας των μερών και της διαφοράς τους σε διαμεσολάβηση, η οποία πρέπει να γίνεται με βάση αντικειμενικά κριτήρια και ήτοι: του αν είναι δυνατόν να αναπτυχθεί μεταξύ τους έστω μια στρατηγική, αν όχι μια συναισθηματική εμπιστοσύνη, αν τα μέρη έχουν την ικανότητα εποικοδομητικής διαχείρισης της σύγκρουσης, εντός της οποίας βρίσκονται, το στάδιο της κλιμάκωσης της σύγκρουσης τους κατά την κλίμακα Glasl, την προθυμία τους και την ικανότητα τους για αλληλοκατανόηση, κ.α.Ο διαμεσολαβητής λοιπόν δεν ενημερώνει μόνο αλλά οφείλει να αξιολογεί και μόνο όταν έχει αξιολογήσει επαρκώς και κρίνει ότι τα μέρη είναι σε θέση, προσερχόμενα σε μια διαμεσολαβητική διαδικασία, να την αξιοποιήσουν και να καταλήξουν σε μια συναινετική επίλυσης της διαφοράς τους, οφείλει σεβόμενος την λειτουργία του εντός της ΥΑΣ να προσπαθήσει να τα πείσει να προχωρήσουν στην διαμεσολάβηση. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται clearing της διαφοράς. Μέσα από ένα εμβριθές clearing οι πιθανότητες επιτυχούς έκβασης της διαμεσολάβησης αυξάνονται θεαματικά. Στην Αγγλία η αρχική συνεδρία, χωρίς να είναι υποχρεωτική, δεν ονομάζεται τυχαία ΜΙΑΜ (Mediation Information and Assessment Meeting), ακριβώς διότι κρίνεται άσκοπο να μπαίνει κανείς σε μια διαμεσολαβητική διαδικασία, ενώ εξ αρχής είναι προφανές ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που συνηγορούν στην επιτυχή της έκβαση.Οφείλει λοιπόν ο διαμεσολαβητής να προστατέψει τόσο την διαμεσολάβηση όσο και τα μέρη από μια άσκοπη και αλυσιτελή απόπειρα να την χρησιμοποιήσουν.Η ΥΑΣ δεν πρέπει να καταλήξει να είναι το όμοιο των «πωλήσεων κατ΄οίκον», κατά τις οποίες ευφυείς πωλητές κατάφερναν να πωλούν εγκυκλοπαίδειες σε αναλφάβητους. Ο διαμεσολαβητής πρέπει να προσπαθήσει να πείσει μεν, αφού όμως πειστεί ο ίδιος ότι τα αντιτιθέμενα μέρη είναι σε θέση να λειτουργήσουν θετικά και εποικοδομητικά μέσα σε μια διαμεσολαβητική διαδικασία.Σε περίπτωση δε που βρει θετικό έδαφος και κρίνει ότι τα μέρη είναι δεκτικά στην διαμεσολάβηση δεν πρέπει να πράξει το ολέθριο σφάλμα να βιαστεί να συνεχίσει. Η ελλιπής προετοιμασία τόσο του διαμεσολαβητή όσο και των μερών καταγράφεται διεθνώς ως το κύριο σφάλμα όσων συμμετέχουν στην διαμεσολάβηση, που ως αποτέλεσμα έχει την αποτυχία εξεύρεσης μιας λύσης από τα μέρη ή την κακή της εφαρμογή και εν τέλει την μη επίλυση της διαφοράς με μια βιώσιμη λύση.Καταλήγω λοιπόν στο ότι η ΥΑΣ είναι πράγματι μια πολύ μεγάλη δοκιμασία για τον διαμεσολαβητή και ότι πρέπει να διενεργείται με ανάλογη σοβαρότητα, προετοιμασία, μέσα σε ένα αυστηρό αφενός και ευέλικτο αφετέρου πλαίσιο, στο οποίο επιζητείται να πεισθούν τα μέρη να αξιοποιήσουν την διαμεσολάβηση, όταν όμως κριθεί ότι αυτά είναι σε θέση να το πράξουν.Κατά την γνώμη μου η ΥΑΣ αφού δεν μπορεί να έχει την ίδια δομή με την διαμεσολαβητική διαδικασία, δεν μπορεί ούτε να θεωρηθεί να είναι μέρος της ίδιας της διαμεσολαβητικής διαδικασίας, αλλά μπορεί να είναι μόνο μέρος ενός άτυπου προσταδίου της προετοιμασίας αυτής.Σε κάθε όμως περίπτωση το αν δογματικά η διαδικασία αυτή μπορεί να θεωρηθεί ότι ανήκει ήδη στην διαμεσολαβητική διαδικασία παρά τις εγγενείς της μεθοδολογικές και τελολογικές διαφορές με αυτήν ή είναι αυτοτελής και ανεξάρτητη από αυτήν θεωρώ ότι έχει μικρότερη σημασία. Η σημασία της έγκειται στο να πληροφορήσει και να πείσει ικανούς να την αξιοποιήσουν να προσχωρήσουν στην διαμεσολάβηση και να αποτρέψει τους μη έχοντες την ικανότητα να το πράξουν από την παραπλανημένη προσφυγή τους σε αυτήν – για προστασία δική τους αλλά και κυρίως της ίδιας της διαμεσολάβησης. Και αυτό πρέπει να σεβαστούμε, σε αυτό πρέπει να κατατείνουν οι προσπάθειες μας.

Πηγή : inkadig.gr

Τι είναι άραγε η Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία;

Τι είναι άραγε η Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία;

Σχετικά Άρθρα